Anutosh

Over balans, 90x270 cm.

Voor mij is dit een uitnodiging om iets te vertellen over wat mij drijft, wat me ertoe brengt en inspireert om kunst te maken met zo veel passie en bevlogenheid. Het voelt in die zin, net als bij veel van mijn collega-kunstenaars, als een roeping.

Ik denk dat de liefde voor de natuur heel duidelijk uit het werk straalt. De nieuwsgierigheid naar structuren en patronen, hoe licht met kleur speelt. Hoe water vervormt, kleuren en diepte subtiel vertekent. Meer verborgen is de inspiratie die ik uit het leven zelf haal en alle mensen ook die dat leven bevolken.

Meestal als ik publiekelijk spreek over mijn werk vertel ik iets over het fysieke creatieproces. Merijn Bolink zei dat ooit in een interview met Rudi Fuchs heel mooi: ‘Als je een kunstenaar vraagt, ‘wat bedoel je hiermee?’ kan hij dichtklappen - zeker bij een belangrijke museumdirecteur- maar als je hem vraagt ‘hoe heb je dit gemaakt?’ krijg je veel sneller een bevlogen en rijk antwoord, waarin behalve enthousiasme ook intrinsiek iets van de diepere betekenis zit.

Voor mij is dat absoluut het geval, er is namelijk iets heel paradoxaals in kunstenaarschap, zeker in de meer meditatieve zin. Aan de ene kant zoek je stilte en verdieping. Als het ware een beeldtaal voor een innerlijke zoektocht naar een universele of filosofische werkelijkheid die mijn verhaal vertelt. Dat gaat bij uitstek niet over ego of over zelf, maar is eerder beschouwend, en idealiter met een verwondering en openheid waar ik hopelijk niet -of in ieder geval zo min mogelijk- tussen sta. We kennen allemaal momenten van inspiratie waarin je in the flow zit waarin dingen op z’n plek vallen meestal juist buiten jezelf om.

Aan de andere kant zoek je een podium voor je werk, roep je ‘kijk mij nou!' En in de huidige tijd is de maakbaarheid van je succes en waardering geheel je eigen verantwoordelijkheid. Ik heb al vroeg ervaren dat die twee uitersten op gespannen voet met elkaar leven en toch moeten we er als fotografen, musici, acteurs, kunstenaars allemaal een vorm voor vinden, die ingewikkelde relatie en strijd aangaan. Ik geloof zelfs dat die frictie an sich een boeiend creatief proces kan aanwakkeren, je kunt immers pas moedig zijn als je bang bent, anders is er geen tegengas. Ik kan met een bijna mystieke vervoering genieten als ik in musea kunstwerken -maar vooral ook die struggle erachter- in me opneem. Het penseel is gereedschap maar ook een zwaard, ik moet het met kracht én nederigheid hanteren.

Ook voel ik dat ontvankelijk zijn, permeabel, alsof energetisch gezien dingen dwars door je heen gaan, onontbeerlijk is, in ieder geval voor mijn kunstenaarschap. Ik ben net een soort spons, ik schilder geen dingen na, ik zuig alles op, laat het sudderen, katalyseer en geef het vrijelijk de kans om in een eigen vorm via mijn geest en m'n handen zich te openbaren op het doek…. Het is meer een gesprek. Ik doe iets en reageer op wat er dan ontstaat. Schilderen is niet alleen maar doen of ‘zenden’ en ook niet alleen maar luisteren, het is een dans. En een strijd, een heftige en intense strijd met gevoel en intuïtie en materie, maar ook scholing en kijkervaring en soms een streng oordeel over kwaliteit.

'Kill your darlings' is natuurlijk geen loze kreet. Een detail in een schilderij kan nog zo sterk zijn, als het de compositie of de diepere laag in een doek niet dient, of zelfs tegenwerkt dan wacht vernietiging. Omdat ik soms met wel 25 of meer lagen transparante verf over elkaar werk is het bijna als koorddansen wat er uiteindelijk zichtbaar blijft. Beschouwers van mijn werken zien vaak de beeldtaal op de voorgrond, maar de echte titanenstrijd heeft zich dan al afgespeeld in de diepte van de achtergrond.

De compositie, de sfeer het grootste deel van het kleurpalet. Ik reageer met de voorgrond op wat er in de verte allemaal gebeurt maar die voorgrond is er uitsluitend bij de gratie van de achtergrond.

Dat is in het leven natuurlijk net zo; ervaringen staan op de voor- en achtergrond, zowel in psychisch emotionele zin als in opvoeding en scholing. Het is uiterst gelaagd en daarom ook zo interessant.

Ik heb in mijn leven veel bijzondere mensen ontmoet waar ik veel van geleerd heb...en eigenlijk nog steeds leer. De wonderlijkheid van de menselijke interactie, de saamhorigheid, de liefde, maar ook juist het dissonante en alle verknipte, vervormde gecorrumpeerde uitingen van emoties… ingewikkeld is het op micro- en macroniveau, tussen mensen, geliefden, naties en religies.

Van 1990 tot 1993 heb ik een lange reis door zuidoost-Azië gemaakt die inderdaad van grote invloed is gebleken op mij als beeldend kunstenaar, maar zeker ook als mens. Het was zowel een innerlijke als een culturele tocht.

Eerder al in 1988 ben ik als 17-jarige naar de grootse tentoonstelling ‘energieën’ in het Stedelijk Museum geweest. Ik denk dat de indruk die deze pluriforme presentatie op me gemaakt heeft in ‘hindsight’ de echte bevruchting van de kiem is geweest die er altijd al was natuurlijk. Als kind woonde ik met mijn ouders boven de kunstenaar Johannes ter Beek in mijn geboorteplaats Oldenzaal. We waren als gezin goed bevriend met deze man die ons gezamenlijke huis knalroze met blauwe kozijnen had geschilderd. Artistiek veel belangrijker echter, hij maakte wandelingen met me door het bos en wees me op allerlei eigenaardigheden in de natuur….

Ik had interesse en verwondering uit mezelf maar het werd ook actief aangewakkerd, eigenlijk voel ik dat vandaag nog steeds zo als ik schilder. Hij had zo’n typische surrealistisch-psychedelische beeldtaal die in schwung was in de 70’er jaren maar daar gaf ik natuurlijk niet om. Ik vond verscholen vijvers in het bos met wegschietende salamanders en snel onderduikende kikkers veel meer tot de verbeelding spreken of bijvoorbeeld de boeken op zijn atelier van Hieronymus Bosch aan wie alle fantastische schilders wel schatplichtig zijn……. Lieflijkheid en balans tegenover hel en duivel, dat blijft eigenlijk universele thematiek, zeker ook in mijn werk.

In 1996 -het laatste jaar op de kunstacademie- werd ik voor het eerst vader, en ging het leven ineens niet alleen meer over mijn ontwikkeling. Je wordt onderdeel van een groter geheel en voelt verantwoordelijkheid voor meer dan jezelf. Voor mij was dat een geweldige gelegenheid om te landen. Volwassen kunstenaarschap vergt ook discipline en brute uren maken. Ernst en diepte zinkt voor het eerst in. Het vaderschap vindt ook een weg naar de beeldtaal in mijn afstudeerwerk uit die periode.

Als je me op de man af zou vragen waar mijn werk over gaat dan is het toch vooral stilte.

Over in stilte aanwezig zijn en in je opnemen wat er gebeurt, wat dat ook moge zijn, visueel, innerlijk of tijdens de markt op een regenachtige middag.

Anutosh